Een gids langs het lied ‘ Dear Body’ van Bow Anderson
Wat kun je doen als je heel ongelukkig bent met je uiterlijk?
Ik vertel je hoe dat komt en wat je eraan kunt doen om het in kleine stappen te veranderen.
Op de radio hoor ik het nummer ‘Dear Body’ van Bow Anderson:
I put all my self-worth on my weight
Living on compliments from strangers
Self criticizing in the mirror, years later
Toxic secrets, I made you keep
I starved you out when you needed to eat
Het raakt mij meteen. Dit lied past perfect bij veel patiënten die ik bij de Nederlandse Obesitas Kliniek begeleid.
Door het overgewicht vechten zij vaak jarenlang tegen hun lijf, hebben van jongs af aan strenge diëten gevolgd. Toch werden ze zwaarder en zwaarder.
Jarenlang vechten tegen je lijf eist zijn tol. Vechten tegen je lijf betekent dat je niet luistert naar lichaamssignalen, dat je steeds over je grenzen gaat. Eigenlijk is het hartverscheurend om te zien hoe meedogenloos velen omgaan met hun lichaam. Bow zingt verder:
Dear body, I just wanna say I’m sorry
‘Cause I’d never do this to someone else
Zo hard als mensen voor zichzelf zijn, zouden ze nooit voor een ander zijn. Het lucht al op om hierover uit te wisselen. Om het gesprek hierover aan te moedigen, vertel ik jullie hierover. Wat speelt daarbij allemaal een rol voor het lichaamsbeeld? Wat je hieraan kunt doen, vertel ik in deze blog.
De rol van maatschappelijke druk
In de Westerse wereld is de druk op hoe wij eruit moeten zien behoorlijk hoog. We moeten er slank, sportief, sexy, mooi en jong uitzien.
Overgewicht hebben wordt gekoppeld aan dom zijn, geen doorzettingsvermogen hebben en uit een lage sociale klasse komen.
Veel bekende, succesvolle mensen bevestigen dit vooroordeel: ze zijn meestal slank. Er zijn maar weinig te zware mensen die beroemd zijn en veel publiciteit krijgen. Slank zijn lijkt een voorwaarde te zijn om succesvol te kunnen zijn.
Te zwaar zijn wordt met het tegenovergestelde geassocieerd.
Dit maakt begrijpelijk waarom mensen er alles aan doen om niet met deze vooroordelen geconfronteerd te worden. Men probeert af te vallen, net als Bow.
Daarnaast verstoppen mensen zich uit schaamte. Ze gaan niet meer mee naar de verjaardag of het personeelsuitje, sturen hun partner mee met de kinderen naar de speeltuin of naar de wedstrijden van dochterlief.
Ze staan jarenlang langs de zijlijn of raken zelfs geïsoleerd. Dit heeft veel te maken met de verwachtingen die in de maatschappij leven over hoe wij eruitzien.
De invloed op geestelijke gezondheid
Ontevreden zijn over het lichaam heeft op den duur negatieve gevolgen op het psychisch welbevinden. Dit heeft er onder andere mee te maken dat hierbij het belang van het uiterlijk enorm wordt vergroot.
Als je jezelf steeds vergelijkt met anderen die slanker zijn, voedt dat de onvrede. Langdurig focussen op dingen die niet lukken, zaken waar we ontevreden over zijn, heeft tot gevolg dat de stemming negatief wordt beïnvloed.
Je wordt er, kortom, ongelukkig van. Gevoelens als somber zijn, je gespannen en depressief voelen, horen bij psychische klachten. Aandacht voor alles wat niet lukt, werkt psychische klachten daarom in de hand.
Invloed van ontevredenheid op je kwaliteit van leven
Ontevreden zijn over je lijf kan invloed hebben op de keuzes die jij maakt. Allereerst kan het je eetgedrag beïnvloeden. Blijf je normaal eten of ja je toch maar lijnen? Dit beïnvloedt uiteindelijk je kwaliteit van leven.
Als je de hele tijd bezig bent met afvallen en dat lukt telkens maar tijdelijk (doorgaans komen mensen na een afvalpoging weer makkelijk aan), raak je gefrustreerd. Het afvallen wordt het een oneindig project, eigenlijk ben je er 365 dagen van het jaar mee bezig. Hetzelfde geldt voor pogingen om jezelf mooier te maken. Zodra het ene probleem door bijvoorbeeld botox is opgelost, zie je al het volgende punt waar je aan zou moeten werken. Het is namelijk nooit goed, je vindt altijd wel iets aan jezelf wat mooier zou kunnen worden.
En dat proces houden vooral veel vrouwen jarenlang vol.
Ga even bij jezelf na: is er iets anders in je leven wat je zo vaak en zo langdurig probeert te bereiken? Ik kan zelf niets verzinnen. Een diploma behalen, een passende baan zoeken, zelfs een gezin stichten: geen van deze doelen krijgt zo veel en zo lang aandacht als het onderwerp afvallen of mooier worden.
Het is een proces dat vooral frustreert. En langdurige frustratie leidt tot wanhoop en overtuigingen als ‘ik faal’ of ‘ ik ben er nog lang niet’.
Hierdoor gaat de kwaliteit van leven achteruit.
Wat overgewicht betreft speelt er ook nog veel schaamte: vaak doen mensen dan uit schaamte dingen niet meer die ze eigenlijk graag zouden willen doen: met de kinderen naar het zwembad, naar het pretpark, mee naar de bergwandeling.
Veel van mijn patiënten hebben het idee, langs de zijlijn te staan en niet midden in het leven te staan. Dat heeft vooral te maken met het vermijden van activiteiten die ze graag mee zouden willen doen. Ze gaan niet mee met uitjes, niet naar verjaardagen, worden geen hulpouder op de basisschool omdat ze zich ongemakkelijk voelen over hun postuur.
Ze doen gewoon niet echt mee. En dat doet pijn.
Wat kun je hier nou aan doen? 365 dagen per jaar je best doen om mooier te worden of om af te vallen helpt klaarblijkelijk niet.
Vastlopen in je negatieve overtuigingen
Mensen trekken zich terug uit het leven omdat zij zich schamen over hun uiterlijk. Daar komt bij dat zij ook geconfronteerd worden met de vooroordelen van de buitenwereld. Deze twee negatieve ervaringen gaan hand in hand en versterken elkaar. De reactie van de omgeving op ons kunnen wij niet veranderen. Daarom proberen mensen om hun uiterlijk te veranderen – wat uiteindelijk vaak ook geen blijvend succes is: je levert veel inspanning en uiteindelijk helpt het maar tijdelijk.
De onvrede over jezelf loslaten is een veel betere strategie.
Ook Bow noemt deze:
But in photos, I still hate my shoulders
I wanna heal this
I wanna set us free
Het harde oordeel over jezelf loslaten, daar zit inderdaad de bevrijding.
Dat is heel makkelijk gezegd, maar soms veel moeilijker gedaan. Soms lukt dat ook niet in je eentje. Wat dan?
Hoe verander je een negatief zelfbeeld?
er open over zijn
Waarschijnlijk is hoe jij over jezelf denkt je best bewaarde geheim.
Verandering begint met openheid. Vertel iemand die je vertrouwt, hoe jij over jezelf denkt en hoe jij jezelf ziet.
Steun zoeken
Lotgenotencontact kan voelen als balsem voor de ziel. Eindelijk is er iemand die jouw worsteling ook herkent, die daar ook mee vecht. Je voelt je begrepen en het voelt haast feestelijk om elkaar te herkennen in de ervaren worstelingen. Je kunt ook tips uitwisselen hoe hiermee om te gaan. Van een lotgenoot is het soms makkelijker om tips te accepteren dan van een ouder, leraar of hulpverlener.
Hulp vragen
Juist in de media lees ik dat met name jonge meiden uit ontevredenheid over hun lichaam hulp zoeken op forums van social media. Je vindt daarbij echter geen hulp voor het milder worden naar jezelf, maar vooral hulp bij het vermageren. Daarom acht ik hulp van een professional geschikter.
Een uitzondering voor de invloed van social media is de body positivity-beweging. Die moedigt je aan om jezelf oké te vinden zoals je bent.
Kijken naar waar je al tevreden over bent
Alles wat je aandacht geeft groeit. Besteed je aandacht aan wat je niet oké vindt in je leven, wordt de onvrede groter. Maar als je aandacht hebt voor wat wel oké is, groeit ook de tevredenheid.
Houd bijvoorbeeld een dagboekje bij met alles waarover je wel tevreden bent. Dat kunnen uiterlijke kenmerken van jou zijn, maar ook karaktereigenschappen, vaardigheden, successen in het opvoeden en geluksmomenten op je werk. Alle successen uit je leven, grote en kleine, doen er toe.
Professionele hulp en begeleiding zoeken
Als je er diep van overtuigd bent dat jouw lijf moet veranderen om te zorgen dat jij jezelf kunt accepteren, is het moeilijk om deze gedachte los te laten. Het voelt als de waarheid. Ook Bow was hiervan overtuigd:
after all that I put you through
I’m sorry, dear body
Dragged myself back to the gym
When it was therapy, I should’ve been in
Zij probeerde lang haar lijf te veranderen door naar de sportschool te gaan in plaats van door therapie aan haar gedachtepatroon te werken.
Zoek hulp bij een psycholoog als je dit herkent. Je komt hier makkelijker uit als een buitenstaander samen met jou je gedachtegang bekijkt. Een therapeut of psycholoog helpt je uit de fuik ‘Ik ben pas oké als mijn lijf zo is als ik wil’.
Een nieuw hoofdstuk: op weg naar zelfliefde
Bow is het gelukt om de switch te maken:
I know better now that I’m older
But now that I see it
I wanna set you free
Dear body, I just wanna say I’m sorry
‘Cause I’d never do this to somebody else
Waar het om gaat is dat je ergens de switch maakt van ‘blijven proberen je lichaam te veranderen’ naar ’dat accepteren wat is’. De een lukt dat zelf, de ander heeft hulp nodig van een vriend, een lotgenoot of een professional.
Hoe kom je bij deze zelfliefde?
Ik zou zelfliefde eerder zelfcompassie willen noemen. Je accepteert dat jouw persoonlijkheid of je lijf ook minder sterke kanten heeft en je kunt dat accepteren.
Zelfcompassie kun je oefenen. En wat je vaak oefent, kun je steeds beter.
Mocht je willen weten hoe jij dit kunt oefenen, kijk dan op deze website voor zelfcompassie.
Wie mensen ook ontzettend goed aanmoedigt om niet zo zwaar te tillen aan de vermeende minpunten (want wat jij niet oké aan jezelf vindt, vindt en ander misschien helemaal geen probleem), is de podcast OMdenken van Berthold Gunster.
In heel veel gesprekken is de eindconclusie, dat de inbrenger van het probleem een hard oordeel heeft over zichzelf. Gunster weet dat geweldig om te draaien naar een positieve insteek. Gun jezelf een paar afleveringen van zijn podcast!
En als je toch al aan het luisteren bent, vergeet dan het prachtige nummer van Bow Anderson niet. Je vindt haar nummer bijvoorbeeld hier op youtube.
Ga hier naar de omdenken-podcast van Berthold Gunster,
bekijk ook mijn pagina over hulp bij een negatief zelfbeeld
In de blog over Frank gaat het om iemand die ook moet leren om minder streng voor zich te zijn.
Geef een reactie