Leven met een geheim: een gids naar opluchting

In deze blog vertel ik over Jeanette. Zij zou graag gezonder willen leven, maar dat lukt momenteel niet goed. Heeft dat te maken met haar grote geheim?  

Geheimen en zelfzorg

  Ze dacht eigenlijk dat ze hulp van een diëtist nodig zou hebben. Haar eetpatroon was al tijden niet meer op orde en zij wilde daar verandering in aanbrengen. Maar de diëtist had haar opgedragen om eerst met mij te praten. Waar loop je dan tegenaan, vraag ik haar. Ze snaaide veel, had regelmatig kleine vreetaanvallen en vaak ook geen zin meer om voor zichzelf te koken. De mantelzorg voor haar moeder vraagt veel tijd – en dan was daar ook nog haar baan als management assistent, 36 uur per week. Er was weinig ruimte voor  haarzelf in dit drukke leven.  ‘Ik moet gewoon weer gezonder eten en wat meer bewegen’, weet zij mij te vertellen. Maar waarom doet ze het dan niet? Dat er in haar drukke leven weinig energie overblijft voor gezondere keuzes begrijp ik meteen. Zij moet veel, de hele dag door. Zelfs het yogaklasje in het buurtcentrum verbindt ze meteen met nuttige dingen zoals boodschappen doen, naar de audicien om iets voor haar moeder op te halen en vooruit, dan ook haar auto nog even naar de garage brengen voor de jaarlijkse check. En toen was de honger al zo groot dat ze maar even een kaascroissantje haalde bij de bakker naast de garage. ‘De bedrijfsarts zegt dat ik tegen een burn-out aan zit. Ik werk ook wel snoeihard. Maar eigenlijk heeft dit allemaal vooral te maken met mijn grote geheim. Ik wil niet dat je dit in jullie computersysteem noteert,  maar ik ga het je wel vertellen: Ik heb helemaal geen opleiding, zelfs de mavo heb ik niet afgemaakt. Eigenlijk ben ik een bedrieger en niemand weet dit’. De tranen rollen al over haar wangen.  

Waarom geheimen bestaan

Er zijn meerdere redenen waarom mensen dit soort geheimen hebben. Aan de ene kant zijn er culturele en sociale invloeden. Via deze weg weten wij allemaal wat normaal en geaccepteerd is. Dat geldt zeker voor opleidingen, voor heel veel banen is er een vast eisenpakket aan opleidingen die je voltooid moet hebben om de baan te kunnen krijgen. Daarnaast is er ook de sociale norm: pas als je goed opgeleid bent, doe je ertoe. Er is een groot stigma: wie geen opleiding heeft, is lui, dom en heeft geen doorzettingsvermogen. Wie geen opleiding heeft, probeert dat te verbergen om niet met dit vooroordeel geconfronteerd te worden. Uiteindelijk is er ook nog de eigen schaamte en de persoonlijke overtuiging dat je er eigenlijk niet toe doet want je bent een bedrieger en een leugenaar. Zo ontstaat een negatief zelfbeeld.  

De impact van geheimen op het leven

  Dit soort geheimen hebben een vervelende uitwerking op iemands leven. Je moet namelijk de hele tijd zien te verbergen dat je eigenlijk helemaal niet gekwalificeerd bent voor een baan. Al vindt je baas of opdrachtgever dat je de kwaliteiten in huis hebt, jij zelf blijft ervan overtuigd dat je een bedrieger bent. Dit beeld van jezelf moet je natuurlijk zo goed mogelijk verborgen houden. En dat kost enorm veel energie.  

De psychologische last van geheimen

  Je moet de hele tijd verdoezelen dat je op papier niet gekwalificeerd bent – en dat je officieel helemaal geen recht op deze baan of die klus hebt.  Dat geeft veel stress. Daarnaast loop je de hele tijd met een schuldgevoel rond: jij weet dat je de ander bedriegt omdat je niet de waarheid over je opleidingsniveau vertelt. Ook schaamte speelt een rol. Schuld  en schaamte zijn energieslurpende emoties om te dragen. Je raakt ze nooit kwijt, je kunt ze alleen maar wegdrukken. In tegenstelling tot veel andere negatieve emoties doven zij niet uit. Dar staat tegenover, dat schaamte bijna altijd verdwijnt als je het deelt.  

Het effect van geheimen op zelfwaardering

  Voor de zelfwaardering zijn dit soort geheimen funest. Je hebt geen aandacht meer voor je kwaliteiten en talenten, maar je ziet vooral het feit dat je een leugenaar bent en op papier ongeschoold. Deze twee kwalificaties, leugenaar en ongeschoold zijn, dragen beiden niet bij aan zelfvertrouwen en zelfwaardering. De geheimen zorgen er juist voor dat je neerkijkt op jezelf.  

Geheimen en zelfzorg

  Als je neerkijkt op jezelf, is de drive om goed voor jezelf te zorgen, niet heel groot. Waarom echt goed zorgen voor iets dat minderwaardig is? De late dunk van je kunnen ondermijnt je motivatie goed voor lichaam en geest te zorgen (wat dat precies is lees je in mijn blog over zelfzorg) en ook om mild te zijn voor jezelf. Een leugenaar heeft geen mededogen verdient, denk je waarschijnlijk.  

Voorbeeld

Jeanette heeft zich jarenlang geschaamd voor haar opleidingsniveau. Als autodidact klom zij trede voor trede omhoog op haar werk, werd zij gewaardeerd voor haar kunnen en haar persoonlijkheid. Haar grote angst was dat ooit iemand naar diploma’s zou vragen. Die had ze niet voor kunnen leggen.  Maar het meest vervelende was de angst om ontmaskerd te worden. Alle strategieën om te verbergen en ondertussen schuld en schaamte te dragen kostte haar immens veel energie. Er was simpelweg geen energie meer om lekker te gaan sporten, gezondere voedingskeuzes te maken. En ook de burn-out die de bedrijfsarts had geconstateerd was het gevolg van alle inspanningen om te verstoppen en te verbergen. Uiteindelijk kreeg Jeanette een negatief zelfbeeld door haar grote geheim. Zij probeerde elke dag weer te bewijzen dat ze het wel kon en wel waard was – maar die van binnen vond zij zelf dat ze het niet waard was. Want ze had de papieren niet om het te bewijzen. Opboksen tegen dit negatieve zelfbeeld kostte haar bakken met energie. Dat er geen energie over bleef om goed voor zichzelf te zorgen is vanuit dit perspectief heel logisch.  

Conclusie

Een geheim met je meedragen eist zijn tol (welk geheim dan ook, het kan ook van een andere orde zijn dan het hier beschrevene). Het belast je altijd, op welke manier dan ook. En vreemd genoeg is het gewicht van wat je geheim houdt ook groter dan wat je durft te delen. Dat gewicht met je meedragen is altijd een belasting. ALTIJD.  

De weg naar acceptatie en zelfcompassie

De weg om deze last van je af te schudden is de weg naar openheid. Door je geheim te delen neemt de lading af. De kans is groot dat de ander jou helpt om te relativeren. Waar je het meest last van hebt is je eigen oordeel. Je vindt jezelf niet goed genoeg. Dat oordeel gaat natuurlijk niet weg door je geheim te delen. Jouw oordeel neemt af als  jee eigen overtuiging kritisch tegen het licht houdt en kijkt of deze wel klopt (ze kloppen meestal niet!). Daarnaast geeft het veel lucht en ruimte als je meer aandacht hebt voor alles wat je kunt, voor alle talenten en sterke punten. Train jezelf om vooral daarnaar te kijken.  

Hoe om te gaan met onthullen van geheimen

Er is geen gulden weg naar de juiste mate van openheid. Maar rondlopen met geheimen kan jezelf schaden. Daarom is het belangrijk om een zorgvuldige afweging te maken tussen open zijn en je geheim voor je houden. De psychologische schade die doorlopen met je geheim met zich meebrengt, is groot. De winst van openheid is opluchting bij jezelf, medeleven en steun van anderen. Mensen waarderen openheid. Daarbij is van groot belang dat je een zorgvuldige keuze maakt met wie je je geheim in eerste instantie wilt delen. Kies iemand die je vertrouwt en bij wie je je veilig voelt.  

Hulpmiddelen op internet 

Geheimen wonen in je hoofd. Daarom kan het helpen om uit je hoofd te komen. Zelfdestructieve patronen achter je laten kun je makkelijker wanneer je  mindfulness-oefeningen doet. Op de website van Ger Schurink staan meerdere oefeningen voor mindfulness. Je mag er gebruik van maken. Kijk dan hier.   Als het om diep gewortelde overtuigingen over jezelf gaat, kan de podcast van Berthold Gunster ook mooie inspiratie bieden.  Aflevering 172  (Ik ben lelijk) bijvoorbeeld gaat over iemand die ervan overtuigd is niet mooi te zijn. Beluister hoe Berthold met haar in gesprek gaat om deze overtuiging kritisch te bekijken. Hier vind je de podcast.  

Professionele hulp zoeken

Misschien voelt het ook veiliger om eerst met een professional te praten. Je kunt hiervoor naar de huisarts gaan. Je kunt ook contact met mij opnemen. Samen kunnen we een plan maken hoe je zelf anders om kunt gaan met jouw geheim.   Klik als je contact met mij wilt:  Ja, ik wil graag contact om vrijblijvend te kijken of je iets voor mij kunt doen. Er is ook een andere blog over het aangaan van conflicten, juist als je het moeilijk vindt om je uit te spreken en eerlijk te zijn: Harmonie bereiken door de confrontatie aan te gaan – een gids