Waarom langdurig lijnen en calorieën tellen uiteindelijk niet helpen bij het afvallen leg ik je uit in deze blog.

Een heel leven op dieet zonder duurzaam succes. Lijngericht eetgedrag uitgelegd

Ingrid’s ogen rollen naar rechts om haar irritatie uit te drukken. 

“Ik ben altijd aan de lijn. Altijd. En wat is het resultaat? De afgelopen 20 jaar ben ik zeker 30 kilo aangekomen. Wat ik ook eet, ik weet altijd hoeveel calorieën er in zitten. Ik tel altijd mee en doe mijn best om zo min mogelijk van de slechte dingen te eten: nauwelijks koolhydraten, weinig vet, geen suiker. Maar het helpt helemaal niets. Ik word al dik van lucht.”

Deze eindeloze reeks van pogingen om af te vallen is typerend voor de lijngerichte eter.

Ik leg je hier uit wat dit inhoudt en wat ertegen helpt.

Lijngericht eetgedrag

Hoe minder je eet, hoe beter voor je postuur, is de overtuiging die tot dit gedrag leidt. De een bespaart op calorieën of, de ander op koolhydraten of vetten.

Onder de streep heeft dat tot gevolg dat je te weinig eet. Later heb je dan veel honger.

“Overdag kan ik me prima aan mijn eetschema houden, ik neem twee boterhammen, komkommer en appel mee naar kantoor en eet dat gedurende de werkdag op; maar zodra ik thuis kom, gaat het mis. Dan begin ik te snaaien en kan me dan haast niet beheersen. Tijdens het koken proef ik veel te veel voor. Bij het eten probeer ik een normale portie te eten, maar uiteindelijk eet ik dan toch altijd te veel. Mijn hoofd zegt dat ik eigenlijk zou moeten stoppen, maar ik eet toch meer.”

Ingrid heeft het idee dat het haar persoonlijke zwakte is dat ze dat niet onder controle krijgt.

 Zin in eten door… veel te weinig te eten!

Wat er gebeurt: de lijngerichte eter eet overdag te weinig, minder dan een volwassen persoon nodig heeft.

Wat heeft dat tot gevolg? Het hele systeem roept: er moet brandstof in! Dit is een oersterke fysieke reactie. Daarentegen zijn je gedachten (zoals ‘ik zou eigenlijk minder moeten eten’) kansloos.

Oneerlijke oordelen

De zienswijze van Ingrid (eigen schuld, persoonlijke zwakte) is daarom heel oneerlijk: als je over de dag te weinig eet, reageert je hele lijf daar op. Alle signalen staan op ‘Eten! Nu!’, alsof het oerbrein het even over neemt. We noemen dit ontremming.

Fysieke ontremming

Deze ontremming is het gevolg van het eetgedrag, niet van iemands doorzettingsvermogen.

Te weinig voeding

De lijngerichte eter eet te weinig basisvoeding (alles wat voedt en vol zit met vitaminen, vezels en mineralen – zoals volkorenbrood, zilvervliesrijst, niet al te bewerkt vlees, vis, vleesvervangers, ei, zuivel (van melk of plantaardig), peulvruchten, groente, fruit, noten). Wil je hier meer over weten, kijk dan op de website van het voedingscentrum.

Als volwassen persoon heb je een zekere hoeveelheid voeding nodig om goed gevoed de dag door te komen, zonder honger en lekkere trek.  

Wat veel lijngerichte eters als lekkere trek ervaren, is eigenlijk echte honger.

Hongergevoel verdwijnt

Veel lijnende mensen negeren de maaghonger die er in het begin nog is – maar lichaamssignalen die wij negeren verdwijnen op den duur. Zo kan het dat iemand geen honger meer voelt, ook al eet hij of zij te weinig of helemaal niet.

Te veel vulling

Als je te weinig eet, heb je honger of trek – en ben je kwetsbaar als het om verleidingen gaat. Wat ik veel zie is: te weinig voeding en dat aanvullen met lekkers (vulling). Ons brein verdraaid die echte honger ook graag naar zin in lekkers (‘ik heb geen honger, alleen zin in lekkers’ of ‘ik ben gewoon suikerverslaafd’).

Vulling zijn al die dingen die helemaal niet voeden, maar wel veel calorieën in zitten: snoep, koek, snacks, taart en gebak. Vulling is zo gemaakt dat wij het heel lekker vinden en er makkelijk teveel van eten; het verzadigt nauwelijks.

Vulling is een dikmaker, voeding houdt ons gewicht juist stabiel.

Het drama van lijngericht eetgedrag: met veel doorzettingsvermogen en wilskracht eet je zo min mogelijk voeding en dan ga je voor de bijl en neem je tussendoor regelmatig wat vulling (zoals een handje dropjes of chips).

Ingrid vertelt: ‘Ik had me die dag goed ingehouden en alleen gegeten wat ik mee naar kantoor had – maar toen ik bij vriendin Ellen aankwam waar me mee ging borrelen, at ik in een razend tempo per ongeluk de hele zak borrelnoten op. Ik kon maar niet stoppen.’

Zwart-Wit gedrag

De lijngerichte eter denkt zwart-wit: elke dag begint weer met het idee om vandaag alleen maar ‘goede’ dingen te eten. Met goed bedoelt de lijngerichte eter de voedingsmiddelen die in het lijngerichte eetschema passen: caloriearm, koolhydraatarm, vetvrij of suikervrij eten.

De lat ligt hoog. Lees hierover ook mijn blog over obsessief eetgedrag!

Maar wee o wee als er dan op die dag toch iets gegeten wordt wat in de categorie ‘fout’ hoort. Dan komen er snel gedachten op zoals ‘deze dag is toch al verpest, ik kan net zo goed morgen of maandag verder gaan met mijn goede eetgedrag’. Door deze gedachten eet je snel te veel van wat je eigenlijk wilde vermijden.

Het gaat dus of perfect of je geeft het op.

Makkelijk opgeven

Doordat je zoals net beschreven, de lat zo hoog legt hoe je zou moeten eten, geef je makkelijk op zodra je je niet aan je eigen ‘goede’ voedselkeuzes houdt. En als je het laat lopen, heb je dus de ene ‘slechte’ dag na de andere. Totdat je weer vol goede moed begint.

Schuldgevoel

Wanneer je telkens verwacht dat je je aan je strenge eetschema moet houden, krijg je ook snel een schuldgevoel wanneer je iets eet wat niet in je schema past. Bij het toegestane, ‘goede’ voedsel zit nooit iets lekkers (in de zin van vulling). Eet je dat wel, dan krijgt de lijngerichte eter snel een schuldgevoel.

De oplossing

‘Als ik hiermee nog 20 jaar doorga, ben ik straks 60 kilo zwaarder. Wat kan ik hiertegen doen?’ vraagt Ingrid.

Het antwoord is even simpel als verwarrend: stoppen met lijngericht eten en voldoende aan voeding eten.

Ikzelf was ook ooit een lijngerichte eter, wilde wat afvallen en heb me grofweg 20 jaar gekweld met koolhydraatarm eten. Dus at ik overdag geen of zeer weinig brood, maar alleen wat magere yoghurt, kaas en fruit. Door het boven beschreven effect werd ik in de loop der jaren alleen maar zwaarder.

Toen ik zwanger raakte, hield ik door de invloed van de hormonen mijn eetgedrag niet meer vol. Ik MOEST koolhydraten! Ik begon ze te eten – verzet tegen de sterke invloed van deze zwangerschapshormonen was ZINLOOS. 

Dus at ik brood, muesli, couscous en pasta (wat ik me jaren regelmatig had ontzegd). Na de bevalling kwamen mijn lijngerichte overtuigingen weer terug. Tegelijk voelde ik weerstand: al dat geploeter door me de hele tijd op rantsoen te zetten, al die honger die ik maar met water of koffie weg dronk en met komkommer verdoezelde, ik had er absoluut geen zin meer in. Veel inspanning en geen resultaat boeken, ik snap nu dat ik er geen zin meer in had. En wat was het lekker geweest om tijdens mijn zwangerschap verzadigd door de dag te gaan!

Daarom besloot ik om niet meer koolhydraatarm te gaan eten. Dat ik dan wat zwaarder zou blijven moest ik dan maar accepteren.

Een aantal maanden later verbaasde ik me over mijn postuur. Ik was afgevallen ondanks het feit dat ik nu gewoon brood en muesli, pasta en aardappels at! Langzaam begon ik me zorgen te maken. Zou ik ziek zijn? Ik at gewoon koolhydraten en viel af? Hier klopt iets niet, meende ik.

Op dat moment leerde ik de term lijngericht eten kennen. Mij werd duidelijk, dat ik juist was afgevallen omdat ik nu de passende hoeveelheid koolhydraten voor een volwassen vrouw at.

Het fijne is dat het helemaal geen doorzettingsvermogen kost! Door de complexe, langzame koolhydraten van volkoren producten is je bloedsuiker stabiel. Je hebt geen maaghonger en geen cravings die voortkomen uit het feit dat je te weinig gegeten hebt.

Ik eet nu al 16 jaar zo en ben sindsdien redelijk stabiel in gewicht. Ik kom niet elk jaar een paar kilo aan zoals voorheen.

De oplossing tegen een lijngericht eetpatroon is  over de dag verdeeld meer voeding eten.

Ingrid kan mijn verhaal haast niet geloven. Haar vriendin Trudy is echter ook afgevallen doordat ze bij de diëtist had geleerd om meer te eten. ‘Eet je slank!’ had Trudy bij de diëtist te horen gekregen. Deze kreet klopt.

Ik raad Ingrid aan om langzaam wat voeding toe te voegen aan haar eetpatroon. Doe je dat te snel, kom je aan. Als je de voeding langzaam opbouwt, kan je verbranding eraan wennen dat er meer binnenkomt, waardoor de verbranding zich aanpast en beter loopt.

Als de verbranding wat beter loopt, kun je je ook makkelijker iets lekkers permitteren. Je hunkert er minder naar en komt er bovendien minder snel van aan door de vlottere verbranding. Dat klinkt Ingrid als muziek in de oren: meer mogen eten, minder doorzettingsvermogen nodig hebben omdat ze zich niet de hele tijd hoeft in te houden, plus daarnaast minder aankomen wanneer ze een keer iets lekkers eet.

Bij de volgende borrel met haar vriendin Ellen zal ze gewoon een paar borrelnoten kunnen eten zonder helemaal los te gaan. Met dank aan al de boterhammen, zuivel, noten, kaas, fruit en groente die ze door de dag heen had gegeten!

Mannen en lijngericht eetgedrag

Bij mannen zie ik ook veel lijngericht eetgedrag, maar dan vanuit een andere invalshoek: ze eten niet te weinig omdat ze willen afvallen, maar omdat ze geen tijd nemen om te eten. Ze zijn te druk met werk, gezin of hobby. Maar wie veel eetmomenten overslaat, eet onder de streep ook te weinig en valt vervolgens makkelijk in de boven beschreven valkuilen.

Weet je niet of je een lijngerichte eter bent of niet? Een diëtist bij jou in de buurt of een app zoals de eetmeter  van het voedingscentrum helpen je verder. Zo kom je erachter of jij voldoende voeding eet.

Om je eetgedrag te veranderen, heb je motivatie nodig. Hoe motivatie werkt, kun jij in mijn blog hierover lezen!

Ikzelf wil nooit meer terug naar het lijngerichte eetgedrag. Never ever.

Kan ik je ook helpen om zonder schuldgevoel te kunnen eten, juist om af te vallen of niet verder aan te komen?

Je kunt vrijblijvend contact met me opnemen.

Lees ook mijn blog over suikerverslaving!

Deel deze blog hier: