Je hebt ontzettend veel stress. Daardoor is er weinig ruimte voor zelfzorg: aan rust kom je niet toe, voor sporten en dagelijkse beweging is er geen tijd. Het eten overdag bestaat vaak uit ondoordachte dingen die toevallig aanwezig zijn in huis: je neemt ze mee naar kantoor of koopt onderweg iets, je moet wat.

Waar begin je met een betere zelfzorg als je dusdanig klem zit en jouw lichamelijke klachten alsmaar toenemen?

Ze kan geen kant op.

Het gewicht stijgt alsmaar – dat was al jaren zo, ze kon er steeds weer een  draai aan geven om het alsnog dragelijk te houden.

Al jaren durft ze niet meer te fietsen. ‘Geeft niet, ik pak wel de auto’, dacht ze.

De werkdruk op kantoor werd alsmaar hoger, ze kreeg er steeds meer taken bij.

‘Geeft niets, ik werk gewoon wat harder’, dacht ze.

De situatie met haar dochter thuis werd ook alsmaar complexer. Hoogbegaafd, hoogsensitief, ADHD of toch autisme? Het was nog steeds onduidelijk wat de ellende het gezin veroorzaakte, maar vast stond dat zij en haar man het haast niet meer trokken. Ze hadden zoveel ruzie.

‘Geeft niet, ik fix het wel’ zou ze graag hebben gedacht, maar ze kon niet meer.

Katinka is op, helemaal op. De stress spuit uit haar oren.

Haar korte, blonde haren zijn perfect gestyled en staan vrolijk bij de felrode bril. Maar haar verhaal is alles behalve vrolijk en energiek.

Ze leunt achterover, slikt.

“Ik weet echt niet hoe ik hier uit kan komen. De huisarts heeft al voorgesteld dat ik een maagverkleining laat doen. Maar wat zou dat nou helpen, ik eet helemaal niet zo veel. Het is ook absurd: de maagverkleining wordt gewoon vergoed, de medicatie om af te vallen moet je in principe zelf betalen. Belachelijk!”

Omdat de gezondheidsklachten de laatste tijd enorm zijn toegenomen, zit zij nu bij mij. De huisarts doet zijn best om de torenhoge bloeddruk met medicatie onder controle te krijgen. Haar rugpijn wordt steeds vervelender.

Lang had ze zich niet zo veel aangetrokken van het stijgende gewicht, had hier en daar een afvalpoging gedaan, maar die had de trend van het stijgende gewicht niet kunnen doorbreken.

Bij de intake vorige week hebben we in kaart gebracht wat er allemaal speelt.

Stressfactoren

Gezinsleven

Haar gezinsleven brengt veel stress. Haar dochter van 14 heeft het erg moeilijk op school en gaat vaak helemaal niet. Katinka en haar man zijn druk bezig met school en de leerplichtambtenaar om hier goed op te reageren.

Het buurtteam was gelukkig ook vrij snel langsgekomen. Na wat gesprekken met Katinka, haar man en ook haar dochter uitte men daar het vermoeden van psychopathologie. Haar dochter stond nu op de wachtlijst bij de ggz, voor diagnostiek en daarna een passend behandeltraject.

Relatie

De stressvolle thuissituatie trekt ook zijn wissel op de relatie van Katinka en haar man. Ze hebben het nu vooral over de problemen, de plezierige momenten zijn zeldzaam geworden. Haar man is een binnenvetter en trekt zich steeds meer terug. Katinka weet helemaal niet wat er bij hem precies speelt. Is hij boos, gefrustreerd, verdrietig? Zij kan alleen maar gissen.

Beweging

Katinka sport een keer in de week in de sportschool. Ze vindt het vreselijk, maar gaat omdat ze weet dat het moet. Andere dagelijkse beweging is minimaal. De boodschappen haalt zij voor het gemak met de auto.

Werk

Zij heeft een fulltime baan, die veel stress brengt. De berg aan taken is te groot voor 40 uur werk. Dit zal niet veranderen, Katinka kent het bedrijf nu al jaren en weet dat ze het hiermee zal moeten doen. Praten met haar leidinggevende verandert niets, heeft ze geleerd.

Ontspanning

Ontspanning bestaat haast niet in haar leven. Alleen de avonden uit met vriendinnen ervaart zij als ontspanning.

Ziektes en medicatie

Vanwege haar te hoge bloeddruk is zij onder behandeling van de huisarts. Bijwerking van de medicatie is helaas ook een mogelijke gewichtstoename. Zij heeft slaapapneu en slaapt al jaren met een CPAP-masker. De chronische rugklachten zorgen dat ze beweging vermijdt. Wandelen is geen pretje.

Eten

Wat zij eet hangt vooral af van wat in huis is en hoeveel tijd ze heeft. Het ontbijt slaat ze vaak over om sneller de deur uit te kunnen, voor overdag neemt ze mee wat ze vindt: eiwitrepen, nootjes, crackers of tussendoortjes zoals Ligakoeken. Regelmatig neemt zij tegen beter weten in ook een zak snoep mee.

De avondmaaltijd is meestal gezond, haar man kookt graag.

Emotioneel aangestuurd eetgedrag herkent zij wel: bij verdriet of stress lijkt de zak winegums uitkomst te bieden.

Stress

Katinka heeft elke dag veel stress.

Wanneer mensen extreem veel stress hebben, is het vaak ondoenlijk om aandacht te hebben voor leefstijlverandering. De hoge mate van stress smoort de lange termijn planning. Wat blijft, zijn korte termijn oplossingen – en die dragen vaak bij aan de gewichtstoename.

Bij Katinka denk ik wat ik zo vaak denk: wat een hoop factoren die allemaal een rol spelen! Waar moet je in hemelsnaam beginnen?

Alle factoren spelen een rol bij het instandhouden en de toename van het gewicht.

Een eerste ingang vinden

Het is een poosje stil in de kamer. Geen van ons ziet een makkelijke eerste stap om deze kluwen van instandhoudende factoren te doorbreken.

De echte grote klappers zijn ondoenlijk: de stress door baan of gezin opheffen.

We moeten het doen met kleinere veranderingen. Is het mogelijk om gezondere etenswaren mee naar kantoor te nemen? Kan zij ‘s avonds ontspanningsoefeningen doen in plaats van uit te gaan? 

Het echte opladen van de interne batterij begint wanneer je in een prikkelarme omgeving bent – zeker als je zo overprikkeld door het leven sjeest als Katinka. De avond uit met vriendinnen is fijn voor het onderhouden van haar sociale contacten en het krijgen van steun, maar betekent ook veel prikkels, laat naar bed/weinig slaap en regelmatig te veel alcohol.

Als er meer rust is, wordt de leefstijlverandering ook makkelijker.

Ze kijkt me fors aan, kauwt even op mijn uitdaging. 

“Je stelt dus voor dat ik minder doe wat ik echt heel leuk vind. Ik heb al zo weinig leuke dingen in mijn leven.”

Ja, zeg ik.

Ik begrijp ook dat dat zuur voelt – maar ik zie voor nu geen andere ingang.

Ontspanningsoefeningen verlagen de bloeddruk en hebben een positieve invloed op het gestresste lijf. In de blog over meditatie leg ik uit hoe dat werkt. Voor meditatie en ontspanningsoefeningen geldt hetzelfde.

Katinka blijft tegenstribbelen. Ze wil haar oplaad-geniet – momentje niet opgeven (wat ik ook snap).

Waar ze dan mee zou willen beginnen, vraag ik.

“Doe maar het eetpatroon” antwoordt ze snel, om er maar vanaf te zijn.

We bekijken haar eetdagboek. Wat ze eet is onvoldoende (ja, te weinig!) en niet volwaardig.

Ik laat haar zien wat een volwassen persoon van haar leeftijd dagelijks nodig heeft. Je kunt het zelf ook bekijken op de website van het voedingscentrum.

“Zo veel?”, vraagt ze onthutst.

“Kun jij regelen dat je hier genoeg van in hebt zodat je het ook mee kunt nemen naar kantoor?” vraag ik terug.

Normaliter deed haar man altijd de boodschappen, maar hij had gisteren de intake bij de ggz: hij bleek depressief.

Daarom kiest het stel er nu voor om boodschappen te laten bezorgen. Nu kan Katinka zelf aanklikken wat ze in huis wil hebben.

“Ik ga het in elk geval bestellen: kwark, nootjes, fruit en mijn favoriete granola. En deze week geen winegums! Beloofd.”

De eerste stap is gezet.

Over 4 weken kijken we of het te doen is en of er ruimte is voor een tweede kleine stap.

Call – to – action

Herken je Katinka’s probleem?

• Breng in kaart welke factoren bij jou allemaal bijdragen aan het probleem.
• Die ene duurzame superoplossing bestaat niet.
• Begin met een eerste kleine stap waarvan je weet dat je het lang vol kunt houden.

Heb je hulp nodig? Je mag altijd een bericht sturen.

Deel deze blog hier: