In deze blog lees je over de psychische last van leven met schulden. Ik vertel je over noodgedwongen thuis blijven wonen als twintiger en het niet kunnen vinden van een nieuwe partner, ook al ben je nu uit de schulden en veel afgevallen – en de ijdele hoop, dat gebrek aan woonruimte en aan een liefde op lost door gewichtsverlies.
Natuurlijk geef ik je ook tips mee die je kunt toepassen wanneer je deze problemen zelf herkent.
Opgewekt en energiek komt hij mijn kamer binnen. Hij lijkt een sportieve, vrolijke veertiger die zijn leven op de rit heeft, deze Molukse Donny. Ik ben zo gelukkig met mijn nieuwe ik, lacht hij mij toe.
Als ik niet beter zou weten, zou ik denken dat deze man nooit grote problemen heeft gehad.
Maar ik weet dat hij 9 maanden geleden nog 60 kg zwaarder is geweest, last had van slaapapneu, beginnende diabetes, te hoog cholesterol en een torenhoge bloeddruk. En dan komen daar de andere stressfactoren nog bij.
November 2023. Al aan het begin van het traject is Donny ontzettend open en deelt hij met de groep hoe zijn leven eruit had gezien.
Leven met schulden
Hij vertelt het nuchter, zonder zichtbare emoties. Hoe hij werd bedrogen door zijn ex, die jarenlang zijn geld uitgaf – totdat het op was. Toen liet ze hem weten dat de relatie over was. Zij verliet hem, hij bleef met €30.000 aan schuld achter.
Natuurlijk besefte hij ook dat hij te lang nalatig was geweest met het controleren van de bankzaken. Zonder te kijken had hij rekeningen die zijn vriendin onder zijn neus duwde getekend.
En toen was zij ineens weg. Voor hem betekende dat 5,5 jaar schuldhulpverlening; hij moest toen (al jaren geleden) leven met €25 per week. Schuld en schaamte speelden een grote rol in zijn leven. Was het niet zijn eigen stomme fout dat hem dit was overkomen? Hoeveel rode vlaggen had hij wel niet gemist in de jaren met zijn ex? Hij kon zich wel voor zijn kop slaan dat hij zo naïef was geweest.
En nu hij alleen achter was gebleven, had hij financieel geen enkele ruimte. Uitjes zaten er niet in. Koffie gaan drinken? Een keer naar de film of uit eten? Het was ondenkbaar – tenzij de ander betaalde. Maar je steeds laten trakteren voelt op den duur niet goed. En daarom hield Donny de boot steeds meer af en deed hij deze dingen niet meer.
Eenzaamheid
Er waren nog wat vrienden waarmee hij zijn leed kon delen, maar een deel van de gezamenlijke vrienden was hij door de relatiebreuk ook kwijt. Daardoor voelde hij zich veel alleen. Berooid, eenzaam, boos en verdrietig sleet hij zijn dagen. Hij ging naar zijn werk en daarna naar huis, meer zat er niet in voor zijn gevoel.
Over financiële stress ween we het volgende:
Sociaal leven in gevaar
Een sociaal leven, bij een groep horen, is juist belangrijk voor mensen, vertelt Abbenes. “Een grote angst van veel mensen is dat door geldproblemen hun sociale status in gevaar komt, dat ze er niet meer bij horen. Dat is een hele grote veroorzaker van stress.”
Er komt veel schaamte kijken bij armoede en schulden, weet de psycholoog uit haar onderzoeken. “Het idee dat het hebben van schulden iets is waarvoor je je moet schamen, stamt al uit de middeleeuwen. Toen kreeg je er de doodstraf voor, zelfs als je je schuld had afgelost. Je werd gelijkgesteld aan dieven en moordenaars. En nog steeds word je in een bepaald hokje geduwd.”
Bron: eenvandaag
Psychische problemen door geldgebrek
Behalve schaamte spelen er nog meer factoren een rol. Financiële stress tast het functioneren van je brein aan, lange termijn oplossingen kun je niet meer goed bedenken. Je reageert vooral op de korte termijn behoeften.
Als je geldzorgen hebt, kun je minder goed aan je problemen werken
“Als je stress hebt door financiële problemen, komen je executieve functies onder druk te staan. Denk dan aan het minder goed kunnen plannen, minder goed organiseren en dat helpt niet om je problemen op te lossen.” Dat uit zich ook in een verminderde gezondheid. (…) Een heel direct effect is dat je bepaalde keuzes niet kunt maken, omdat je te weinig geld hebt. Bijvoorbeeld het niet kunnen betalen van een aanvullende zorgverzekering of het niet ophalen van medicijnen. Niet iedere avond een gezonde maaltijd klaarmaken, omdat het te veel tijd kost om goedkope en gezonde ingrediënten bij elkaar te zoeken. Niet naar de sportvereniging gaan, terwijl je dat wel zou willen.”
Bron: Zorgverzekeringslijn
En zo voelde Donny zich lang moedeloos, machteloos en hopeloos.
Eten werd zijn beste vriend. Zoet en vet waren de etenswaren die hem door deze tijd heen leken te helpen. Voor beweging had hij al lang geen energie meer. Uitgeblust en moe kwam hij thuis en gingen de donuts met chocolade topping er maar al te gemakkelijk in.
Maar deze ontzettend zware periode ligt nu achter hem!
De schuldsanering is voorbij, de schulden zijn afbetaald. Donny heeft weer meer financiële speelruimte en zijn leefstijl is ook weer goed op de rit. Hij eet (meestal) gezond, alleen af en toe iets lekkers. De donut is niet meer zijn beste vriend. Donny heeft bakken vol energie en veel plezier in hardlopen. Hij kan ook weer mee met de collega’s als ze samen iets gaan drinken.
Frustratie op het amoureuze vlak
Alleen wat de liefde betreft is de situatie nog zoals die was. Hij is nog ‘geen ene stap opgeschoten’, vertelt hij lichtelijk gefrustreerd. “Er is nog helemaal niets veranderd op dat vlak. Alsof ik nog in dezelfde situatie zit als twee jaar geleden toen ik nog dik, arm en doodongelukkig was”, verzucht hij.
Ik snap er helemaal niets van. Hoe kan hij zich ondanks de grote vooruitgang nu zo gedeprimeerd voelen? Hij lijkt de geboekte winst helemaal niet meer te zien.
Donny had blijkbaar verwacht dat zijn kansen op het amoureuze vlak per direct zouden veranderen wanneer hij schuldenvrij en 60 kg lichter zou zijn.
Dit blijkt nu niet zo te zijn. En dat is natuurlijk heel frustrerend.
Woonstress
Johannes, een twintiger, valt hem bij: “Ik maak op dat vlak geen enkele kans omdat ik economisch nog steeds niet helemaal zelfstandig ben. Ik woon nog bij mijn ouders en kom daar voorlopig ook niet weg. Ik voel me een behoorlijke loser. Ik heb een vrouw gewoon niets te bieden.”
Ik voel bijna fysieke pijn bij hun woorden. Ze zien zich als loser en ‘geen steek opgeschoten’, terwijl ik vooral zie dat beider leven waanzinnig is veranderd de afgelopen jaren! Ze zijn veel afgevallen, leiden een actiever leven, ogen vrolijker en hebben meer zelfvertrouwen dan vroeger.
Ik kom er scrollend op internet achter dat het probleem van Johannes een groter probleem is: lees hier het bericht erover op Radio 1 over schaamte bij de jongvolwassen die nog thuis wonen.
Beide problemen zijn reëel: Donny vindt niet in een handomdraai een nieuwe partner en Johannes zit woontechnisch daadwerkelijk klem (en met hem duizenden jongvolwassenen).
Maar alle geboekte vooruitgang in gezondheid, zelfvertrouwen en vitaliteit lijkt verdwenen wanneer het gaat om hun kansen op liefdesvlak of woningmarkt, denken zij. Zij zien vooral de onmogelijkheden, voelen zich alsof ze de mount Everest moesten beklimmen, met een klus voor de boeg die ze voor hun gevoel niet goed aan kunnen.
Deze manier van kijken maakt ongelukkig.
Wat helpt?
- Als je leven nog niet zo is als je zou willen, helpt het als je het piekeren over dit probleem weet te beperken. Sta je dagelijks een piekerkwartier toe waarin je toegeeft aan alle donkere, sombere gedachten over het probleem. Buiten dit kwartier mag je er niet meer over piekeren.
- Houd een positief dagboek bij waarin je alle fijne, positieve veranderingen in je leven noteert.
- Vergelijk je niet met anderen, maar uitsluitend met je oude ik (ik 2 jaar geleden, ik 5 jaar geleden, ik 10 jaar geleden).
- Zoek lotgenoten! Er zijn nog velen met jou die in hetzelfde schuitje zitten. Dit lotgenotencontact (de club niet succesvolle daters of de club van thuiswonende twintigers) kan een fijn, helpend netwerk voor je worden. Steun van lieve betrokken mensen helpt ALTIJD.
- Doe veel leuke dingen die niets met het probleem te maken hebben. Ga wandelen, doe een spelletjesmiddag, volg een kookworkshop.. Doe iets wat je plezier geeft.
- Wees mild voor jezelf. Het is niet makkelijk, het kost veel tijd en je hebt er een lange adem voor nodig.
- Stel je verwachtingen bij, bedenk een haalbaar doel.
Donny en Johannes hebben geduld nodig. Beiden moeten leven met een vraagstuk dat niet heel snel oplost. Ze hadden te hoge verwachtingen die niet uit zijn gekomen.
Met hun conclusie – dat er nog helemaal niets is veranderd vergeleken met een jaar geleden – ben ik het absoluut niet eens.
Het is een wereld van verschil. Ik hoop dat ze het (door mijn tips toe te passen) ook leren te zien.
Wil je meer lezen over het verband tussen geldproblemen en psychische klachten?
In de Psycholoog staat een artikel over de invloed van financiële problemen op angst- en depressieklachten.
Deze blog gaar ook over het bijstellen van verwachtingen – net als deze over het loslaten van verwachtingen.
Geef een reactie