Mondzorg

Goede mondzorg hoort ook bij zelfzorg. Maar waarom is goede mondverzorging zo belangrijk?

In deze blog bespreek ik de belangrijkste aspecten van mondzorg en geef ik je tips om hier ook (weer) aandacht aan te besteden als je het een tijdje hebt laten versloffen door laksheid, geldgebrek of angst voor de tandarts.

Ik als proefkonijn

De behandelstoel zit aangenaam, de inspanning van mijn fietstocht is al verdwenen uit mijn benen en de ontspanning voelt fijn. Jorieke en Aram hebben ondertussen de pockets gemeten en ook de scores  voor hoe veel mijn tandvlees bloedt ingevuld in het systeem. We moeten even wachten.

Een tot twee keer per jaar zit ik op zo een stoel, vergezeld van twee studenten die tijdens het wachten gezellige gesprekjes over van alles met me aanknopen. We wachten op de docent die hun werk moet controleren.

Op de Hogeschool Utrecht (HU), afdeling Mondzorg, laat ik mijn gebit kosteloos controleren en reinigen door studenten. Zij leren hier het vak mondhygiënist.

Belang van een gezond gebit

Lichamelijk belang

Mondzorg is heel belangrijk voor de algehele gezondheid en ook andersom, lees ik op de website van mijngezondheidgids:

Goede mondzorg cruciaal voor algemene gezondheid

“De mondgezondheid is belangrijk voor de algehele gezondheid en andersom, dat wordt steeds duidelijker. Ook dat er een relatie bestaat tussen een slechte mondgezondheid en aandoeningen als diabetes, hart & vaatziekten of auto-immuunziekten als reuma, en mogelijk ook dementie. Via ontstekingen in de mond kunnen ziekmakende bacteriën eenvoudig in de longen en bloedbaan terechtkomen.”

Een causaal verband (slechte mondverzorging veroorzaakt ziekte) is nog niet bewezen, maar een negatieve invloed heeft een slechte mondgezondheid wel op de algehele gezondheid. De overkoepelende factor hierbij is lifestyle. Je eetgewoonten, roken en je mondverzorgingzorg spelen hierbij een belangrijke rol, legt tandarts dr. Joris Muris van het ACTA (Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam) in het artikel uit.

Psychisch belang

Een goede mondverzorging gaat niet alleen over het hebben van een mooi gebit, maar speelt ook een rol bij het minimaliseren van de risico’s voor de algehele gezondheid die een ongezond gebit met zich mee brengt.

Daarnaast is goed kunnen kauwen zeer belangrijk om gezond te kunnen eten. Ontstekingen van het tandvlees zijn een belasting voor je hele lijf (net als alle andere ontstekingen).

Een slecht gebit heeft ook sociale gevolgen. Schaamte kan deelname aan sociale activiteiten moeilijk maken.

“Onze mond, onze lach, is het eerste wat we van mensen zien. Mensen met een slecht gebit, merken hier zelfs sociale gevolgen van.” legt prof. Hugo de Bruyn, hoofd Tandheelkunde bij het RadboudUMC  op hun website uit.

Opleidingsinstituut als behandelaar: mijn ervaringen

Na elke handeling die de student heeft gedaan (zoals nu pockets meten en kijken hoe vaak het tandvlees bloedt) moet een docent langskomen om het te controleren. Daardoor duurt elk bezoek aan de HU twee uur.

Ze zijn altijd met zijn tweeën. Een zit achter de pc en vult in wat ze geconstateerd hebben, de ander behandelt.

Elk bezoek begint met een hele berg vragen over mijn gezondheid en mijn poetsgedrag, mijn eetgedrag (hoe vaak en wat ik eet en drink aan suiker en zuur), medicatiegebruik. Ze moeten het afnemen van de anamnese ook oefenen.

Soms voel ik van binnen irritatie (moet ik dat alweer vertellen?), maar al snel neemt mijn ratio het dan weer over: dit zijn onervaren jonge mensen die dit soort gesprekken moeten oefenen.

Ik doe dit nu al jaren – en grappig genoeg kom ik nog regelmatig iets nieuws te weten over mijn gebit. Omdat er zoveel mensen naar mijn tanden en kiezen kijken, elkaar vragen stellen en ze beantwoorden, docenten die langskomen en ook weer uitleggen wat ze zien weet ik nu dat ik een gedraaide kies heb in mijn onderkaak en boven nog een kies uit het melkgebit (ik ben nu 51!).

De eerste keer schrok ik me kapot. De studenten benoemen alles wat ze zien, ik ging dus van de ene ontsteking naar de volgende erosie, bloedend en ontstoken tandvlees, beginnende cariës, blootliggende tandhalzen en ga zo maar door. Doordat ze veel vaktermen gebruiken, kan ik vaak niet eens volgen wat ze zeggen.

En dit terwijl ik al mijn hele leven regelmatig naar de tandarts ga en ervan overtuigd was dat mijn gebit prima op orde was.

Ondertussen weet ik dat het allemaal niet zo erg is als het vaak klinkt. De onervarenheid en het moeten leren benoemen en diagnosticeren zorgt ervoor dat de studenten alle afwijkingen die ze zien natuurlijk benoemen (vaak klinkt dat wat ze menen te zien als een afgrijselijke constatering en ziekte). Ik als cliënt de indruk heb dat mijn gebit één grote ruïne is, maar ik heb nu geleerd de bevindingen van de studenten te relativeren.

Waarom ik dit doe

Waarom bleef ik toch gaan, ondanks het gevoel van catastrofe tijdens mijn eerste bezoek?

Daar is een simpel antwoord op: de setting van een opleidingsinstituut vind ik enorm prikkelend: overal gemotiveerde studenten die willen leren en geïnteresseerd zijn in wat ze doen. De bevlogen docenten zijn allemaal ontzettend vriendelijk en leggen aan mij en de studenten geduldig uit wat ze hebben gezien. De sfeer is positief. Heb jij ook interesse? Op de website van de HU Gezond & Wel Centrum kun je je aanmelden.

Daarom offer ik telkens weer twee uur op van mijn kostbare tijd. Bij een gewoon bezoek bij de mondhygiënist ben je veel sneller klaar.

En toch biedt het me onderdompelen in de setting van een opleidingsinstituut mij zoveel meerwaarde dat ik dit blijf doen.

Elk bezoek eindigt met een poetsinstructie – en elke keer neem ik me weer voor om dit nu goed vol te houden. Dat lukt de ene keer beter dan de andere. Ik ben ook maar een mens. Vaak houd ik me eerst een paar weken keurig aan het geleerde, maar na een aantal maanden zakt het weer weg (ook omdat er niet direct iets ergs gebeurt als ik stop met stokeren of flossen). In mijn blog over motivatie leg ik nog veel gedetailleerder uit hoe motivatie werkt.

Deze keer waren de studenten en de docenten het met elkaar eens dat mijn mond er goed verzorgd uit zag. Het is me deze keer gelukt.

Ben jij zorgmijder?

Ga jij niet regelmatig naar de tandarts of de mondhygiënist? Dan ben jij op dat vlak een zorgmijder.

Ik kan zelf een aantal redenen bedenken waarom mensen niet naar tandarts en mondhygiënist gaan:

• tandartsangst
• geldzorgen
• laksheid

Misschien weet je (ook door deze blog) dat het wel heel belangrijk is om je gebit bij te laten houden.

Call-to-action

Ik geef je tips voor de drie net genoemde hobbels:

• Tandartsangst: vraag iemand om hulp. Samen kunnen jullie kijken welke angsttandartsen er in jouw woonplaats zijn. Misschien kunnen jullie samen je eerste afspraak daar regelen en is de ander bereid om mee te gaan als je dat fijn vindt.
• Geldzorgen: ik raad je dan de opleidingsinstituten voor mondzorg aan, zoals de Hogeschool Utrecht. Zij behandelen jouw kosteloos. Omdat er altijd een docent mee kijkt word je zeker vakkundig geholpen. Het kost alleen wat meer tijd.
• Nog steeds te laks om voor je mond te zorgen? Dan mag je over een aantal jaren op de blaren zitten.